فنول – Phenol چیست؟

فنول، که با نام هیدروکسی‌بنزن نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب آلی ساده با فرمول C6H5OH است. این ماده به عنوان یک ترکیب آلی معطر، دارای یک حلقه بنزن با یک گروه هیدروکسیل (-OH) متصل به یکی از اتم‌های کربن حلقه است. فنول یک جامد بلوری سفید با بوی تند و زننده است که در دمای ۴۳ درجه سانتیگراد ذوب می‌شود و در دمای ۱۸۲ درجه سانتیگراد می‌جوشد.

کاربردهای فنول

سابقه طولانی در استفاده‌های صنعتی دارد و کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد.

برخی از مهم‌ترین کاربردهای این محصول عبارتند از:

تولید رزین‌های اپوکسی:

ماده اولیه اصلی در تولید رزین‌های اپوکسی است که در طیف گسترده‌ای از کاربردها از جمله پوشش‌ها، چسب‌ها، کامپوزیت‌ها و مواد الکترونیکی استفاده می‌شود.

تولید پلی‌کربنات‌ها:

در تولید پلی‌کربنات‌ها، نوعی پلاستیک قوی و شفاف که در کاربردهای مختلف از جمله لنزهای عینک، بطری‌های آب و قطعات خودرو استفاده می‌شود، کاربرد دارد.

تولید مواد ضدعفونی کننده:

به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی شناخته شده است و در تولید انواع مختلف ضدعفونی کننده‌ها از جمله Lysol و Dettol استفاده می‌شود.

تولید داروها:

در ساخت طیف وسیعی از داروها از جمله آسپرین، استامینوفن و داروهای ضد قارچ استفاده می‌شود.

تولید مواد شیمیایی دیگر:

ماده اولیه مهمی در تولید طیف وسیعی از مواد شیمیایی دیگر از جمله اسید سالیسیلیک، کاپرولاکتام و آنیلین است.

روش‌های تولید

به طور سنتی از طریق فرآیند کومِن-فنل تولید می‌شود.

در این فرآیند، بنزن با پروپیلن در حضور اسید سولفوریک واکنش می‌دهد تا کومِن تولید کند. کومِن سپس با اکسیژن هوا در حضور کاتالیزور اکسید می‌شود تا فنول و استون تولید کند.

روش‌های دیگر تولید شامل:

هیدروکسیلاسیون بنزن:

در این روش، بنزن با اسید نیتریک در حضور کاتالیزور اسید سولفوریک واکنش می‌دهد تا این فنل تولید کند.

تجزیه بنزن:

در این روش، بنزن در دمای بالا و در حضور کاتالیزور تجزیه می‌شود تا فنول و هیدروژن تولید کند.

استخراج از منابع طبیعی:

به طور طبیعی در برخی از گیاهان از جمله زغال اخته و پوست درخت توس یافت می‌شود.

 خطرات ایمنی:

این محلول یک ماده سمی است و تماس با آن می‌تواند باعث تحریک پوست، چشم و غشاهای مخاطی شود.

بلع مقادیر زیاد آن می‌تواند کشنده باشد.

هنگام کار با آن، مهم است که از تجهیزات محافظتی مناسب مانند دستکش، عینک و لباس محافظ استفاده کنید. همچنین باید در فضایی با تهویه مناسب کار کنید.

در صورت تماس، اقدامات زیر را انجام دهید:

پوست: محل تماس را به مدت ۱۵ دقیقه با آب فراوان بشویید.

چشم: چشم ها را به مدت ۱۵ دقیقه با آب فراوان شستشو دهید.

بلع: فوراً به پزشک مراجعه کنید.